Wat is loonbeslag?
Bij loonbeslag wordt door een schuldeiser beslag gelegd op het salaris van een zogeheten schuldenaar of diens uitkering. Loonbeslag wordt meestal uitgevoerd als de schuldenaar niet langer zijn financiële verplichtingen kan of weigert te voldoen.
Loonbeslag wordt gezien als een effectief middel. Een reden voor dit denken is dat de schuldenaar niet meer de kans krijgt zijn inkomsten te verbergen of uit te geven voor de deurwaarder en schuldeisers.
Het loonbeslag wordt door een gerechtsdeurwaarder uitgevoerd. Dit gebeurt in opdracht van een schuldeiser. De deurwaarder komt bij de werkgever of uitkerende instantie langs om een executoriaal- of conservatoir beslag te leggen.
Executoriaal beslag
Als er sprake is van executoriaal beslag, ligt er al een vonnis van de rechter. Dit vonnis kan direct ten uitvoer worden gebracht.
Conservatoir beslag
Het conservatoir beslag is anders van aard. Het is een bewarende maatregel en gebeurt in afwachting van een vonnis. Dit betekent zoveel als dat de schuldeiser verzekerd is van betaling wanneer hij, met toestemming van de rechter, over kan gaan tot invordering.
Plicht voor werkgevers
Een werkgever of uitkerende instantie heeft de plicht het loonbeslag uit te voeren. Naast het beslagexploot ontvangt deze van de deurwaarder een uitgebreide vragenlijst betreffende het inkomen van de schuldenaar.
De werkgever of uitkerende instantie is verplicht deze vragenlijst binnen vier weken te beantwoorden, te ondertekenen en te retourneren.
Doet deze dit niet binnen de gestelde termijn dan loopt deze het risico zelf te worden gedagvaard. In dat geval kan de werkgever of uitkerende instantie zelfs aansprakelijk worden gesteld voor de gehele vordering.
De werkgever of uitkerende instantie is verplicht het loon, wat onder het beslag valt, van het salaris in te houden. Dit wordt dan periodiek naar de rekening van de deurwaarder overgemaakt.
Indien, om wat voor reden dan ook, de werkgever of uitkerende instantie weigert het loonbeslag na te leven, en het loon toch maandelijks aan de schuldenaar uitkeert, dan pleegt deze een onrechtmatige daad.
De werkgever of instantie kan ook dan aansprakelijk worden gesteld voor de gehele vordering op de schuldenaar door de schuldeiser .
Gevolgen voor de schuldenaar (o.a. kans op ontstaan van nieuwe schulden)
Een loonbeslag kan ingrijpende gevolgen hebben voor een schuldenaar.
Doordat deze een deel van zijn inkomen mist, ontstaan er in sommige gevallen nieuwe schulden. Een loonbeslag is om deze reden dus niet altijd hét middel om de schuldenaar van zijn schulden te verlossen.
Het kan ook invloed hebben op de relatie van de schuldenaar met zijn werkgever. Hoewel de financiële situatie van de werknemer géén reden is voor ontslag, gaat er wel degelijk een stigmatiserende werking van uit.
De werkgever kan, met name als de schuldenaar fraudegevoelig werk verricht, besluiten hem (tijdelijk) op een lager of minder “gevoelig” niveau te plaatsen.
Het kan er ook toe leiden dat de motivatie bij de werknemer (schuldenaar) geheel wegvloeit. Het besef bij de schuldenaar dat alles dat hij of zij boven de beslagvrije voet verdient beslagen wordt is daar aan debet. Het doen van de uiterste best voor de job ‘loont’ gevoelsmatig simpelweg niet meer voor de werknemer.
Wanneer dit ernstige vormen aanneemt, kan dit voor de werkgever weer een reden zijn om de schuldenaar te ontslaan of om bijvoorbeeld het contract niet te verlengen.
Het komt ook voor dat schuldenaren besluiten ontslag te nemen en ergens anders te gaan werken. Het kan voor schuldenaren een poging zijn het loonbeslag te ontlopen.
Zodra de deurwaarder op de hoogte is van een wisseling van werkgever, zal deze loonbeslag laten leggen bij de nieuwe werkgever of in geval van het verkrijgen van een uitkering bij de uitkerende instantie. Een dergelijke manoeuvre sorteert dus nagenoeg geen effect.
Loonbeslag geen reden voor ontslag
Loonbeslag op zich is niet voldoende om ontslag te rechtvaardigen. Dat blijkt uit meerdere uitspraken van de kantonrechter in arbeidszaken.
Ontslag kan pas worden overwogen als er naast (of door) het loonbeslag sprake is van andere omstandigheden die het functioneren van de werknemer sterk negatief beïnvloeden.